Όσοι μεγαλώσαμε κοντά σε παππούδες και γιαγιάδες συνήθως αγαπούσαμε τις ιστορίες τους. Η δική μας ζωή ήταν πολύ διαφορετική από τη δική τους. Μας φαινόταν σαν παραμύθι ένας κόσμος χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, τα παιδιά που περπατούσαν χωρίς παπούτσια, ο πόλεμος, το ότι συνήθως δούλευαν ως παιδιά ή ως έφηβοι. Αυτές οι ιστορίες αφορούσαν σε σκληρές αλήθειες της ζωής μα μας μάθαιναν κάτι σημαντικό. Πως οι εποχές αλλάζουν, πως ο κόσμος προχωρά και οι επόμενες γενιές μεγαλώνουν διαφορετικά από τις προηγούμενες.

Τα σημερινά παιδιά είναι αρκετά περιορισμένα, πιεσμένα από το σχολείο και τις διάφορες δραστηριότητες και περνούν αρκετό χρόνο με την τηλεόραση, το κινητό ή τους υπολογιστές. Οι γονείς συνήθως είναι κι αυτοί πιεσμένοι από τις επαγγελματικές υποχρεώσεις και αγχωμένοι από τις κοινωνικές και οικονομικές καταστάσεις που μας περιβάλλουν. Αναρωτιέμαι αν υπάρχει σήμερα χρόνος για αυτές τις ξεχασμένες οικογενειακές ιστορίες και τις παλιές εποχές.

Τα παιδιά όμως λατρεύουν την αφήγηση. Είναι σημαντικό να βρίσκουμε λίγο χρόνο μέσα στη μέρα για να τους αφηγηθούμε κάτι. Οι ιστορίες των παππούδων μπορεί να είναι πολύ ελκυστικές για ένα παιδί και ταυτόχρονα του δίνουν μια αίσθηση της προέλευσής τους, μια ισχυρή ταυτότητα. Είναι σημαντικό να είμαστε σε επαφή με τις ρίζες μας, να ξέρουμε μερικά πράγματα για τους τόπους από τους οποίους προερχόμαστε και για τους ανθρώπους που έφεραν στη ζωή τους γονείς μας ή τους παππούδες μας. Αυτές οι ιστορίες από τα δύσκολα χρόνια μπορούν να ανοίξουν τους ορίζοντες των παιδιών. Τους μαθαίνουν πως οι άνθρωποι πάντα κάπως βρίσκουν λύσεις, βρίσκουν τρόπους να επιβιώνουν. Τους δίνουν την αίσθηση της Ιστορίας. Είναι πιο εύκολο να μάθουν τα παιδιά Ιστορία, αν καταφέρουν να τη συνδέσουν με αληθινά γεγονότα, που υπήρξαν στην οικογένειά τους. Φυσικά, υπάρχει πολλή βιαιότητα σε κάποιες παλιότερες περιόδους της ελληνικής ιστορίας, οπότε θα πρέπει να προσέχουμε ώστε οι ιστορίες και ο τρόπος που τις αφηγούμαστε να αντιστοιχούν στην ηλικία των παιδιών μας.  Η αφήγηση μπορεί να γίνει ακόμη πιο συναρπαστική, αν συνοδεύεται από φωτογραφίες των προπάππων ή των τόπων καταγωγής μας που μπορεί να έχουμε.

Αν όμως εμείς δεν γνωρίζουμε πολλές οικογενειακές ιστορίες από το παρελθόν; Είναι μια καλή ευκαιρία να τις μάθουμε, ρωτώντας τους γονείς μας ή άλλους συγγενείς μας. Σίγουρα θα έχουν πολλά να πουν τόσο σε εμάς, όσο και στα παιδιά. Είναι κάτι που μπορεί να κάνει κι εκείνους να νιώσουν όμορφα, γιατί θα προσφέρουν κάτι αληθινά μοναδικό, που δεν αγοράζεται και ούτε μπορεί να το δώσει κάποιος άλλος.

Τέλος, ακόμη κι αν δεν γνωρίζουμε πολλές παλιές οικογενειακές ιστορίες, είναι ωφέλιμο το να μιλάμε στα παιδιά μας για το πώς μεγαλώσαμε εμείς. Τι μας άρεσε να κάνουμε στην ηλικία τους, πού και πώς παίζαμε, ποιοι ήταν οι φίλοι μας, τι ονειρευόμασταν. Παρόλο που μεγαλώσαμε σε σύγχρονη εποχή, μπορεί σε ένα παιδί να φανεί πραγματικά περίεργη η ζωή χωρίς κινητά τηλέφωνα ή διαρκή σύνδεση με το διαδίκτυο. Κάποια αντικείμενα της παιδικής μας ηλικίας, όπως τα γουόκμαν, οι βιντεοκασέτες  ή οι εγκυκλοπαίδειες μπορεί να προκαλέσουν μεγάλη εντύπωση σε ένα παιδί που μεγαλώνει στην εποχή μας και να παίξει όμορφα με αυτά. Αυτές οι στιγμές θα είναι ποιοτικός χρόνος με τα παιδιά μας και με ουσιαστική επικοινωνία. Είναι μια καλή ευκαιρία για διάλογο, τόσο τα παιδιά όσο κι εμείς θα έχουμε την ευκαιρία να εκφραστούμε. Σήμερα τα υπερβολικά πολλά παιχνίδια και οι πολυάριθμες επιλογές ψυχαγωγίας μας κάνουν να ξεχνάμε μερικές φορές πως μπορεί τα παιδιά να έχουν ανάγκη κάτι πολύ απλό, όπως μια όμορφη συζήτηση μαζί μας.

Ζούμε σε μια εποχή, που σχεδόν όλα είναι αναλώσιμα. Όμως, το παρελθόν δεν πρέπει να το πετάμε. Κρύβει μέσα του γνώση αληθινά πολύτιμη…

Η Κατερίνα Τζωρτζακάκη γεννήθηκε το 1982. Σπούδασε ψυχολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών. Εκπαιδεύτηκε στη συμβουλευτική και στην ψυχοθεραπεία. Ασχολείται επαγγελματικά με τον υποτιτλισμό, ενώ εργάστηκε εθελοντικά σε διάφορους φορείς. Τα βιβλία της «Ο Χορός στη Σκακιέρα», «Παράλληλα Σύμπαντα», «Χαμένες Παραστάσεις» κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Βασιλείου. Από τις Εκδόσεις  «Τόπος»  κυκλοφορεί το βιβλίο «Μητρότητα, η δύναμη στην αδυναμία», που έγραψε με την επίσης ψυχολόγο και μητέρα ενηλίκων με αυτισμό, Γεωργία Τσούμπα. Έχει οργανώσει εργαστήρια για παιδιά με βασικό άξονα τις ιστορίες. Στο ιστολόγιό της  https://ktistories.blogspot.gr/ έχει δημοσιεύσει πάνω από 90 διηγήματα και ποίηματά της. Περισσότερα για εκείνη στην ιστοσελίδα της http://katerina-tzortzakaki.gr/.